W ostatnich badaniach naukowych zbadano wpływ miejscowego leczenia latanoprostem 0,005% na mikrokrążenie w plamce i głowie nerwu wzrokowego (ONH) u pacjentów z pierwotną jaskrą otwartego kąta (POAG). Badanie to dostarcza nowych, istotnych informacji na temat zastosowania latanoprostu w praktyce klinicznej, zwłaszcza w kontekście poprawy parametrów mikrokrążeniowych w obrębie oka.
Cel badania i metodyka
Celem tego prospektywnego badania było ocenienie wpływu leczenia latanoprostem 0,005% na mikrokrążenie w plamce oraz ONH. W badaniu uczestniczyło 57 oczu 31 pacjentów, u których zdiagnozowano wczesny etap POAG. Badanie przeprowadzono w oparciu o zasady Deklaracji Helsińskiej, a wszyscy uczestnicy wyrazili pisemną zgodę na udział w badaniu.
W ramach badania przeprowadzono szczegółowe badania okulistyczne, w tym pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP) oraz analizę za pomocą optycznej koherencyjnej tomografii angiograficznej (OCTA). Parametry gęstości naczyniowej ONH oraz plamki oceniano przed rozpoczęciem leczenia, po pierwszym miesiącu oraz po trzecim miesiącu leczenia.
Wyniki – Zmiany w ciśnieniu wewnątrzgałkowym i gęstości naczyniowej
Wyniki badania wykazały istotne zmniejszenie IOP po leczeniu, z redukcją o 17,0 ± 2,3 mmHg w pierwszym miesiącu oraz 16,3 ± 2,5 mmHg w trzecim miesiącu (P < 0,001 dla obu). Po pierwszym miesiącu leczenia stwierdzono znaczący wzrost gęstości naczyń w ONH oraz plamce, jednak do trzeciego miesiąca wartości te powróciły do poziomu wyjściowego.
Parametry gęstości naczyń w ONH
Wartości gęstości naczyń w całym obrazie (wiVD) oraz gęstości naczyń w obrębie perypapilarnym (ppVD) znacznie wzrosły po pierwszym miesiącu leczenia (P = 0,001 dla obu), ale do trzeciego miesiąca zmniejszyły się, wracając do poziomu sprzed leczenia (P < 0,001 dla obu). Podobnie, gęstość naczyń w plamce (wiVD) oraz gęstość naczyń w obrębie perifoveolarnej (pefVD) również wzrosły znacząco w pierwszym miesiącu (P = 0,013 i P < 0,001, odpowiednio), ale wróciły do wartości wyjściowych w trzecim miesiącu (P < 0,001 dla obu).
Wnioski z analizy mikrokrążenia
Wzrost gęstości naczyń w ONH oraz plamce w pierwszym miesiącu leczenia latanoprostem można przypisać nagłemu zmniejszeniu IOP. Jednakże, powrót do poziomu wyjściowego w trzecim miesiącu sugeruje, że mikrokrążenie w obrębie oka adaptuje się do obniżonego IOP poprzez mechanizmy kompensacyjne. Zmiany te mogą być wynikiem działania autonomicznego układu nerwowego, który wpływa na mikrokrążenie w obrębie nerwu wzrokowego oraz innych struktur ocznych.
Dyskusja – Znaczenie wyników w kontekście jaskry
Wyniki badania wskazują na kluczową rolę, jaką odgrywa latanoprost w leczeniu POAG, zwłaszcza w kontekście poprawy mikrokrążenia. Pomimo że początkowe wyniki były obiecujące, powrót do wartości wyjściowych w trzecim miesiącu podkreśla konieczność dalszych badań nad długoterminowym wpływem latanoprostu na mikrokrążenie w obrębie oka. Istotne jest również zrozumienie, jak zmiany w IOP wpływają na hemodynamikę oka oraz jakie mechanizmy kompensacyjne są uruchamiane w odpowiedzi na leczenie.
Podsumowanie – Kluczowe wnioski i przyszłe kierunki badań
Podsumowując, badanie dostarcza nowych informacji na temat wpływu latanoprostu 0,005% na mikrokrążenie w ONH i plamce. Wzrost gęstości naczyń w pierwszym miesiącu leczenia jest obiecującym wynikiem, jednak dalsze badania są niezbędne, aby lepiej zrozumieć długoterminowe skutki tego leczenia. Ważne jest, aby kontynuować badania nad wpływem latanoprostu na struktury mikrokrążeniowe, co może przyczynić się do lepszego zarządzania jaskrą oraz poprawy wyników leczenia pacjentów.
Bibliografia
Yıldırım Erdal Büşra D, Hondur Gözde, Bayraktar Serdar, Elgin Ufuk and Şen Emine. The effects of topical latanoprost 0.005% treatment on microvascular changes in the optic nerve head and macula. Indian Journal of Ophthalmology 2024, 72(Suppl 5), S907-S912. DOI: https://doi.org/10.4103/IJO.IJO_648_24.
